در باب جذابيت و محبوبيت فوتبال

يكي از دوستانم پرسيد چرا ورزش فوتبال از جذابيت بالايي در مقابل ساير ورزش ها برخوردار است. جوابي كه به نظرم رسيد در ارتباط با دنباله لوكاس و نسبت طلايي بود. دنباله لوكاس به اين صورت است كه دو عدد ابتدايي 1 و 3 مي باشد و اعداد بعدي از جمع دو عدد قبلي توليد مي شود:  …1،3،4،7،11
در اين دنباله تقريبا مي توان گفت كه مثلا عدد دوم برابر 1.618 به توان 2 و عدد سوم برابر 1.618 به توان 3  مي باشد، به اين عدد 1.618 نسبت طلايي (golden ratio) مي گويند (در دنباله فيبوناتچي هم اين نسبت كار ميكند). در آمار قواعد تجربي كشف شده كه ادعا مي شود اين قواعد براي اعدادي كه مرتبط با علوم اجتماعي و طبيعي مي باشند برقرار است و ريشه در اين دنباله ها و اين نسبت طلايي دارد. مثلا قاعده درجه رتبه (rank size rule) از جمله آن هاست كه مي گويد در يك كشوراندازه پرجمعيت ترين شهر كشور برابر دومين شهر پرجمعيت ضرب در 2 مي باشد يا به عبارتي اندازه دومين شهر پر جمعيت كشور برابر نصف پرجمعيت ترين شهر كشور است، اگر شهر ها را از بزرگ به كوچك منظم كنيم و ai رتبه شهرiام باشد و n جمعيت اولين شهر باشد مي توان گفت جمعيت هر شهر برابر n تقسيم بر درجه آن شهر ai مي باشد. ظاهرا اولين بار چنين قاعده اي توسط يك زبان شناس به نام زيف مطرح شده به نام قاعده زيف(Zipf’s law) كه مطرح ميكند تعداد تكرار پركاربرد ترين كلمه هر زبان برابر نصف دومين پركاربرد تربن كلمه آن زبان مي باشد. اين قاعده براي همه اعداد مرتبط با علوم اجتماعي و طبيعي مطرح است حتي توزيع بنفرد كه تكنيكي براي كشف تق-لب در انتخابات است از اين قاعده پيروي ميكند. اما اين ها چه ارتباطي با جذابيت فوتبال دارد، اگر دقت كنيد در تمام اين پديده هاي طبيعي و اجتماعي مكانيزم هايي وجود دارد كه در آن، اندازه پديده منجر به بزرگ شدن و افزايش اعداد آن پديده مي شود، مثلا دنباله فيبوناتچي كه براي زادو ولد مورد استفاده قرار ميگيرد، افزايش اندازه عدد به افزايش بيشتر ان اعداد كمك مي كند و آن ها بطور سعودي افزايش مي يابد مثال ديگر ارزش شبكه است كه در اينجا و اينجا و اينجا در موردش نوشته ام. در جذابيت فوتبال هم چنين مكانيزم هاي وجود دارد، وقتي جذابيت ورزشي كمي افزايش مي يابد سرمايه ها به آن ورزش جاري مي شوند و همان سرمايه ها به جذابيت و توجه بيشتر به آن ورزش كمك مي كند، اگر در يك خانوار 4 نفري دو نفر به فوتبال علاقه مند باشند ساير اعضاي خانوار هم علاقه مند خواهند شد، اگر در جامعه نيمي از افراد نتايج و اخبار فوتبال را رصد كنند نيم ديگر از بي تفاوتي نسبت به فوتبال زيان ميكنند و الي اخر. پس جذابيت جذابيت مي آورد اما بايد دلايلي وجود داشته باشد كه ابتداي به ساكن فوتبال را نسبت به ساير ورزش ها جداب تر و عمومي تركند از جمله آنها: ساده بودن فوتبال و اينكه به امكانات زيادي براي بازي نياز ندارد، تيمي بودن فوتبال، نياز به مهارت هاي تكنيكي زياد  با وجود تيمي بودن آن، زمين بزرگ، حتي رنگ سبز ميدان بازي و …
در اقتصاد هم قاعده اي به نام توزيع پرتو در مورد توزيع ثروت وجود دارد كه از اين توزيع پيروي ميكند.